Landara izenak
ira (ida, ire, ide). iz. (
TE).
Helecho (Pteridium aquilinum). Iriari, beste alde bazuetan "garua" esaten detse. Ik. garo, garota. Eibarren normalian erabiltzen dan berbia hauxe da, basarrixetan garo be esaten dan arren.
ira berde. iz. (TE). Ira berdiak jantzi dittu mendixak.. / Kaletarrak esaten dabe garotan igual eta -"zer?, 'ira-berdetan' zabizie ala?".... ira-ebate. iz. (TE). Faena anual de cortar el helecho en los montes ; siega del helecho. Ira-ebatietan, hego-haixia sarri eta ondduak ostikopian. ira-pilla (ida-pillo, ire-pillo, ide-pillo) [ira-pila]. iz. (TE). Almiar de helecho. Hiru ira-pilla ein genduzen atai aurrian. ira-zil. iz. (ETNO). Vara de helecho. ira-zuztar. iz. (TE). Rastrojo del helecho. Basuan gelditzen dan ira-zuztarra, miñ emoteko bestekua oiñetako gogorrak erabilli ezik.
gorosti. iz. (
TE).
Acebo (Ilex aquifolium). "Especie arbórea en vías de desaparición en nuestros montes" (TE, 411).
Gorosti makilla billa juan da mendira, mailluka kertenak eitteko. / Gorostixa erabiltzen zuan tximinixako kedarria kentzeko, gogorra dok-eta!. Toponimixan Gorostiaga, Gorostaeta eta antzerako izenetan dokumentauta dago (gaur, Gorostixa, Gorosta esaten dira) (ETNO).
piñu baltz. iz. (
ETNO).
Pino Monterrey (Pinus radiata, Pinus insignis).
liño (liñu) [liho]. iz. (
TE).
Lino (Linum bienne). Liñuzko ume-izara zuri ederretan hazittako ume kutuna eben. / Hori da liñua? Eta hortik urtetzen dau hainbeste harik? Sinistia be! Guk ez genduan ezautu, baiña amak kontauta bai. Ama, gaztetan, juaten zan liñu-potzura -orduan Arizmendiko askia ei zan liñu-potzua, eta San Pedron be bai baeguan beste bat- , eta gero harixa eitten eban. Txarrantxiakin, eta ezpatiakin... Txarrantxiakin, ba, kardiakin moduan, orraztu. Gurian badagoz horrek, baiña geuk ez dogu usau. Amak bai. Eta hortik landaratik harixak zelan urtetzen dau? Sinistia be!. / Liñue... hori liñuoi behin-edo behin ikusitte nago, baiña gitxi hori, gitxi. Liño-etxie Berrizen eguen. Berrizko "Karteruanetik" Ormaztegira orduko, hortxe erdixen. Liño-etxie esaten jakon. Haraxe izerak-eta eitteko liñue eruaten eban jentiek. Izerak eta eitten zittuen han, karrazkuek, puertiek. Horrek mazkalok barik puertiaguek. Ik. kirru. liño-harri (liñarri). iz. (ETNO). Piedra sobre la que se golpea el lino. Liñua joteko erabiltzen dan harrixa.
liño-mazo. iz. (
ETNO).
Mazo para ablandar el lino. liño-potzu (liñapotzu, liñopozu, liñopozo, liñopotzo). iz. (ETNO). Pozo donde se remojaban los haces de lino. Batzuetan askak erabiltzen ziran; beste batzuetan erreketako potzu eta osiñak. Ipoin zaharretan kontatzen zanez, liñapotzuen inguruan bizi izaten ziran lamiñak. liñua jo. esap. (ETNO). Agramar el lino. Liño-mazuakin liñarrixan liñua jo, bigundu deiñ.
1 . txixa-bedar. iz. (
ETNO).
Gordolobo (Verbascum thapsum). Eibarren bertan ez dogu jaso, baiña Bergaran jasota dago, eta Eibarren izena ezaguna da.
1 . sagar. iz. (
TE).
Manzana (Mallus domestica). Sagar baten kontura hondatu giñan mundukuok. / Labara juan zaittez sagar errien eske. / Sagar erria baiño zimurrago arpegixa...
"Eibarren sagar klase honek jaso doguz: asilokia, baixona zurixa,
bost-kantoia, errege-sagarra edo errezil-sagarra, kurkubittia,
laukantoikua, libra-sagarra, makuxa-sagarra, sagar-urtebetia,
sanjuan-sagarra, santiago-sagarra, urdin-sagarra... JMEk Bergaran beste
honek be bai: agostu sagarra, esnaolia, frantzesa, guenetxia,
ipurberdia, kamusia, madari-sagarra, merkaliña, txori-sagarra,
zulote-sagarra eta zuma-sagarra" (ETNO).
artatxiki. iz. (
ETNO).
Mijo (Panicum miliaceum).
bedar baltz. iz. (
ETNO).
Ranúnculo (Ranunculus repens).
