Bilaketa aurreratua

baba
© Kaiane Bedones
baba.
© katja-london@flickr
Thomé (Jabetza publikoa)
1 . baba. iz. (TE). Haba. Babia osasunerako ona ei da, esaten daben letz.  Haba esateko baba-baltz erabiltzen dogu normalian.
2 . baba. iz. (TE). Alubia, judía (Phasolus vulgaris). Lehenago, babak beratzera bota bihar izaten ziran, balia lakuak gura ezik.  Gaur egunian hau berbiau alubia esanguriakin erabiltzen da gehixenbat; TEk sinonimotzat dakarren babarrun berbia ez dabe erabiltzen eibartar petuak.
3 . baba. iz. (ETNO). Ampolla; baba. Pelotan aspaldixan ein barik, eta babiak urten desta eskuan. / Oingo botekin ez dagok bildurrik, baiña lehenguekin? Babak urtetzen zittuan, jo-ta berihala...!.  Goguan izan azentua bigarren silaban daroiala: babá (mugatu singularrian babía, eta pluralian bábak).
© Ezezaguna
© Ezezaguna
baba baltz [baba beltz]. iz. (TE). Haba (Vicia faba). Baba-baltza urdaixakin, ikazgiñen eguneroko jatekua. / Legatza, baba baltzakin ipiñitta ederra euan. (Zirik 47).
baba barri.
1 . baba barri [baba berri]. iz. (TE). Haba nueva. Udabarrixan, baba barrixa eta idarrak...
2 . baba barri [baba berri]. iz. (TE). Alubia fresca. Baba barrixa, uda-azkenerutz, arto-sailletan batzen danian...
© Kaiane Bedones
baba gorri. iz. (TE). Alubia roja. Baba gorrixa odolostiagaz, eguardixetan, aukerako bazkarixa.
baba pintxan. iz. (JSM). Alubia pinta.
baba zuri. iz. (TE). Alubia blanca. Garizuman, baba zurixakin eindako potajia.
baba-azal.
1 . baba-azal. iz. (TE). Corteza de haba. Baba-azala sendua danian, jan ezindako lapikua.
2 . baba-azal. iz. (TE). Corteza de alubia.
baba-jan. iz. (TE). Banquete de alubias; comilona de alubias; alubiada. "Comilona a base de alubias con toda clase de aditamentos" (TE, 208). Domekan, baba-jana dogu Trabakuan hogei lagunek.
baba-koko. iz. (ETNO). Gorgojo de cereales. Ik. zomorro, koko, burburixo.
baba-lapiko. iz. (TE). Cocido de alubias; potaje de alubias. Baba-lapikua, egunero, eguardixetan. Ik. lapiko, oillo-lapiko.
baba-leka. iz. (TE). Vaina, alubia verde. Baba-lekak, kipula eta orixuagaz, afari ederra.  Leka gehixago erabiltzen da.
babiak urten. dio/zaio ad. (TE). Hacerse/producirse/salir una ampolla. Atxurketan, aspaldixan eiñ ez, eta babiak urten desta eskuan.  Urten desta edo urten jata bixetara erabiltzen da.