Eibarko euskara

- a b d e f g h i j k l m n o p r s t u x z

mozkortxin. izond. (NA). Borrachín,-a. Zurekin mozkortxiñorrekin, zer eingo dou ba?! Ik. mozkorrillo.

mozkote. izond. (NA). Fuertote pero bajo, pequeño y regordete. Altuera txikikua eta lodi samarra dana.

A. Sarasua (CC-By-SA)

1 . mozolo. iz. (TE). Mochuelo, lechuza (Athene noctua). Gaberdiko mozolua dirudi.

2 . mozolo. iz. (IL). Genital femenino; vulva. Argoteko berbia da. Haiñ hanka-zabalik eguan, eze, mozolua bistan ekan ixa. Ik. popolo, potxolin, pospolin.

3 . mozolo. izond. (TE). Bobo,-a, necio,-a, corto,-a; despistado,-a, poco despierto,-a. Geldua, azkarra ez dana, memelua. Ezin naiz konturatu, nundik zan hain mozolua. Ik. kaiku, kuku. Neskendako mozola erabiltzen da.

gaberdiko mozolo.

1 . gaberdiko mozolo [gauerdiko mozolo]. iz. (TE). Cárabo (Strix aluco). Gaberdiko mozoluak illunetan diran gauzak ikusten dittualako, jakintza billatzailliak lagun eiñ eben. Ik. basontz. Gaberdiko mozolo izena Strigidae famelixako guztiekin darabigu Eibarren (Tyto, Strix, Asio, Bubo, Athene...). Espezierik normalena gure artian Strix aluco (cárabo, urubia) da eta horixe da gehixenetan guretako gaberdiko mozolua; negu-udabarrixan "UHU-HUU" ezaguna botatzen dabena. Espezie honendako basontza izena be erabiltzen da, bestiegandik bereizte aldera (ETNO).

2 . gaberdiko mozolo [gauerdiko mozolo]. iz. (ETNO). Búho chico (Asio otus).

mozolo txiki. iz. (ETNO). Mochuelo (Athene noctua).

mozolo zuri. iz. (ETNO). Lechuza (Tyto alba). Ik. hontz.

mozolokerixa [mozolokeria]. iz. (TE). Tontería, necedad, estupidez. Mozolokerixia haren esanetara ibiltzia.

moztu, mozte (moztutze).

1 . moztu, mozte (moztutze). du ad. (TE). Acortar. Laburtu. Soiñekua moztu dot. Ik. laburtu.

2 . moztu, mozte (moztutze). du ad. (TE). Cortar; esquilar. Ebagi. Ez da ona txakurreri buztana larregi moztutzia. / Tak-eta-errialan denboran, hiru txakur txiki ulia moztia. Ik. ebagi.

3 . moztu, mozte (moztutze). da/du ad. (TE). Desafilar(se). "Zorroztasuna galdu" (ETNO). Labañia denboria baiño lehen moztu da, galtzairu ona ez dalako. / Hain laster moztutzia, galtzairu ona ez dalako. / Hónek materixal gogorrok laster mozten jittuek erreminttak. / Autsaz barauts gehixago, materixal gogorretarikua dok zulatzen habillenori eta moztu ahala barauts-etxetikan aldatzeko.

mu. onomat. (TE). Mugido. "Onomatopeya del mugido del ganado" (TE, 563). Mu! ziñuan behixak txahala kendu zetsenian.

muda. iz. (TE). Muda; cambio. "Muda que sufren algunas especies" (TE, 563). Animalixa askok dau urtian behin mudia.

mudan egon. esap. (TE). Estar mudando. Oilluak mudan dagozenian, ez dabe arrautzarik ipintzen.

mudau, mudatze [mudatu]. da/du ad. (TE). Mudar la piel, mudal el pelo; cambiar la piel, cambiar el pelo. Azala-narrua edo ulia normalian. Subiak udabarrixan narrua mudatzen dabe. Ik. ulia bota.

muelle-real. iz. (OEH). Muelle real. Eskopetari sua hartu eraitzeko bihar izaten dabien muelle-realak eitten ziharduan plaentxiatar batek. (Zirik 69). Ik. boixeta, bultzagarri.

muestra. iz. (NA). Muestra; ejemplo; unidad. Hamen muestratzako be ez dao alerik be..

Muga. abiz. (TE). Muga (apellido). Markiñakua da, ejenpluan ikusi leikenez. Baserri hau da Markiñako Mugatarrena.

muga.

1 . muga. iz. (TE). Frontera, límite, linde; mojón. "Señalando un límite" (TE, 563). Erosi eban saillari, muga bat ipiñi zetsan jira guztian. Ik. múgarri.

2 . muga (mua). iz. (ETNO). Muñón de tierra; ribazo. Eibar ingurukua modoko leku aldapatsuetan, lur saltuak egoten dira. Mugak berezkuak izan leikez, baiña baitta personiak egindakuak, maldia murrizteko, soluak maillakatzeko. Ik. mota.

mugia aztartu. du ad. (ETNO). Escarbar con los cuernos en un muñón de tierra. Ik. aztarka egin, adarka jardun, iñuska egin.

múgarri (múarri). iz. (TE). Mojón, límite, piedra divisoria. Olerrian dago Bizkaiko múarrixa. / ... Honetan Jakobek hartu eban harri bat eta jarri eban múgarritzat (Gen. 31. 45). Ik. bidarri, amutarri, ipiñu.

mugarte (muarte). iz. (ETNO). Terraza, bancal; terreno entre dos saltos de tierra. Terraza naturalak eta artifizialak.

mugazar. iz. (ETNO). Muñón de tierra grande o alto; ribazo grande. Han dabiz behixak, mugazarrian aztarka egitten.

mugitza (muitza). iz. (ETNO). Tortero (Arrhenaterum elatius). Ik. errosarixo-bedar.

mugondo. iz. (ETNO). Muñón de tierra y zona de alrededor; ribazo y alrededores. "Arratiak ezkerok mugonduak baltz": hori esaten eben lehenako zaharrak, eta egixa!.

muin (mun). iz. (TE). Tuétano, médula. Muiña guran, egun guztian egon da txakurra hazurra apurtu ezinda. / Bizixa bai da (da-eta) hizkuntza guztien muiña ta izate guztia. (Zirik 7). Ik. hun.

multa. iz. (OEH). Multa. Duro bi multia hemen txixa eitiarren. (Zirik 80).

mun [muin]. iz. (TE). Beso reverencial, beso respetuoso. Obispuari, eraztunian mun. / Legorrera heldu ziranian, lurrari munka ziran danak. Ik. laztan, mosu.

mun egin [muin egin]. dio ad. (TE). Besar con reverencia [no en la cara]. Musua emon (baiña ez persona bati arpegixan). Kurutzia eiñ eta mun eitten jako ogixari ekitzerakuan. / Ogixa hasterakuan mun eitten jako. Ik. laztan egin, laztan emon, laztandu.

Aurkibidea

Babesleak

Saioaren hasiera